Chứng khoán phái sinh là gì?

Chứng khoán phái sinh là một bộ phận của chứng khoán. Nếu bạn chưa xem qua bài viết chứng khoán là gì? Thì bạn có thể bấm vào đây để xem

Chứng khoán bao gồm 3 phần:

• Trái phiếu
• Cổ phiếu
• Chứng khoán phái sinh

Chứng khoán phái sinh: là một công cụ tài chính thừa hưởng giá trị từ các thực thể cơ sở chẳng hạn như tài sản, chỉ số, hay lãi suất – bản thân nó không có giá trị nội tại. Thường tồn tại dưới dạng hợp đồng nhằm thể hiện lời hứa, thỏa thuận và cam kết của các bên tham gia. Ở chứng khoán phái sinh có rất nhiều sản phẩm khác nhau nhưng nhìn chung có 4 sản phẩm phổ biến nhất như sau:

1. Hợp đồng kỳ hạn (Forwards),
2. Hợp đồng hoán đổi (Swaps),
3. Hợp đồng tương lai (Futures),
4. Hợp đồng quyền chọn (Options).

Hợp đồng kỳ hạn (Forwards):

• Là một thỏa thuận giữa người mua và người bán nhằm thực hiện một giao dịch với: khối lượng xác định, thời điểm xác định trong tương lai, một mức giá được ấn định vào ngày hôm nay. Giao dịch của hợp đồng kỳ hạn có thể là bất cứ hàng hóa nào : từ nông sản, tiền tệ, cho đến các chứng khoán v.v…
• Điểm đặc biệt của hợp đồng kỳ hạn là các điều khoản đều do cả hai bên tự thỏa thuận với nhau dựa theo những ước lượng mang tính cá nhân. Chính vì đặc điểm mang nặng tính cá nhân nên hợp đồng kỳ hạn không  được giao dịch trong các thị trường tập trung. Do không được giao dịch trên thị trường chứng khoán tập trung nên các đầu tư nhỏ lẻ thường không có khả năng tiếp cận được với loại chứng khoán phái sinh này.

Hợp đồng hoán đổi (swaps): Được xem như là một thỏa thuận của hai bên tham gia nhằm hoán đổi dòng tiền từ một tài sản cơ sở nào đó trong một khoảng thời gian xác định. Hợp đồng hoán đổi được sử dụng nhiều nhất trong lĩnh vực lãi suất và tiền tệ. Tương tự như hợp đồng kỳ hạn (forwards), hợp đồng hoán đổi (swaps) cũng mang nặng tính chất cá nhân dựa theo sự thỏa thuận và thống nhất của song phương.

Hợp đồng tương lai (Futures):

• Là một hợp đồng thỏa thuận giữa các bên về nghĩa vụ mua bán một loại hàng hóa nào đó ở một mức giá đã xác định trước tại một thời điểm trong tương lai. Đối tượng của hợp đồng tương lai gồm các loại hàng hóa, ngoại tệ, lãi suất, cổ phiếu v.v. Các nhà đầu tư sử dụng hợp đồng tương lai nhằm 2 mục đích chính đó là phòng vệ và đầu cơ.
• Điểm khác biệt lớn của hợp đồng tương lai đó là các hợp đồng tương lai đều được chuẩn hóa về loại hàng hóa, số lượng, chất lượng và ngày kết thúc hợp đồng. Nhờ sự chuẩn hóa này mà các hợp đồng tương lai được giao dịch trên các sàn chứng khoán tập trung; qua đó, các nhà đầu tư nhỏ lẻ có thể tiếp cận với sản phẩm tài chính này.

Hợp đồng quyền chọn (Options): là dạng phổ biến nhất trong chứng khoán phái sinh. Có hai loại quyền chọn cơ bản: quyền chọn mua (Call Option) và quyền chọn bán (Put Option).

Trong bài viết tiếp theo, tôi sẽ giải thích chi tiết hơn về hợp đồng quyền chọn – Option, bạn nhớ theo dõi và đừng bỏ lỡ.