Tổng quan về đầu tư và cờ bạc

Chắc hẳn đã có không ít lần, bạn được nghe qua câu nói: Đầu tư vào thị trường chứng khoán chẳng khác gì cờ bạc – tham gia vào 1 sòng bạc lớn.

Đúng là ở 1 góc độ nào đó, đầu tư và cờ bạc đều có tính chất rủi ro, cụ thể hơn thì đó chính là rủi ro bị mất tiền, bị thua lỗ. Tuy nhiên, cờ bạc thường là các hoạt động mang tính ngắn hạn, còn đầu tư cổ phiếu thì mang tính chất dài hạn – thậm chí là có thể kéo dài cả 1 đời người.

Đặc điểm quan trọng nhất, chính là cờ bạc càng về dài hạn là càng thua lỗ. Còn đầu tư thì khác, càng về dài hạn, đầu tư vào cổ phiếu ETFs càng về dài hạn là càng kiếm được lợi nhuận.

Đầu tư

Dù cho bạn đầu tư theo hình thức mua và nắm giữ – hay là hình thức đầu tư rủi ro (có thể gọi là đầu cơ) thì việc quan trọng nhất luôn luôn là ĐA DẠNG HÓA.

Đầu tư chính là quá trình phân bổ nguồn vốn vào các lớp hoặc các nhóm tài sản khác nhau. Với kỳ vọng là sẽ tạo ra được lợi nhuận và/hoặc dòng tiền. Hay nói cách khác: Đầu tư chính là quá trình nhịn tiêu xài ở thời điểm hiện tại – với mong muốn là có được nhiều tiêu xài hơn trong tương lai.

Trường hợp đầu cơ (trạng thái của đầu tư rủi ro cao) người ta vẫn thực hiện cách thức đa dạng hóa, bằng chứng là những nhà đầu cơ chuyên nghiệp thường chỉ rủi ro 1% – 5% trong mỗi một lần giao dịch của họ. Còn mấy tên gà mờ phân biệt đầu tư & đầu cơ còn không xong thì thôi, không muốn nói đến nữa. Mỗi giao dịch bị bay hơi hơn 30% tài khoản thì chắc chắn không còn là đầu cơ nữa. Đó là cờ bạc – đó là những con bạc tự xưng là đang đầu tư.

Cổ phiếu không phải là tấm vé số

Đã là đầu tư, thì bắt buộc phải nói đến khái niệm đa dạng hóa. Tuy nhiên đa dạng hóa như thế nào thì tùy thuộc vào rất nhiều yếu tố. Có thể tóm gọn lại là thành 2 yếu tố chính: Thứ 1 là yếu tố bên trong – chính là mục tiêu, mong muốn, khả năng, năng lực, và mức độ chịu rủi ro của bạn… Thứ 2 là yếu tố bên ngoài – Chính là đặc điểm của các lớp và các nhóm tài sản khác nhau… Bạn có thể xem qua bài viết này để rõ hơn: 3 bước để xây dựng danh mục đầu tư cho riêng bạn,

Một nhóm các cổ phiếu vốn hóa lớn (thí dụ như google, facebook) có những đặc điểm phải nói là hoàn toàn khác so với nhóm các cổ phiếu vốn hóa nhỏ và siêu nhỏ (chẳng có mấy ai đi nhớ tên). Các cổ phiếu xu (penny stock) thường nằm ở nhóm vố hóa nhỏ và siêu nhỏ: Penny stock có đặc điểm tăng giá rất mạnh – có thể lên tới vài trăm lần. Thì giả sử từ $0.1 lên cỡ $20 là tăng 200 lần rồi còn gì.

Tuy nhiên chớ có mừng vội. Cả núi Penny stock thì may ra có 1 mã cổ phiếu Penny stock sống sót được. Trong số cả núi Penny stock sống sót được thì may ra có được 1 mã cổ phiếu Penny stock là tăng giá vài trăm lần. Chẳng khác nào mò kim đáy bể đại dương mênh mông.

Khi bạn Cờ bạc – đánh bạc, bạn chẳng sở hữu cái gì cả.

Nhưng nếu bạn đầu tư vào cổ phiếu – bạn sở hữu 1 phần của công ty, doanh nghiệp đó. Thông thường công ty sẽ hoàn trả 1 phần lợi nhuận (nếu có) cho người đầu tư vào cổ phiếu: Dưới hình thức cổ tức (bằng tiền mặt, cổ  phiếu thưởng, hoặc là quyền mua cổ phiếu…)

Cờ bạc

Cờ bạc được định nghĩa là việc đặt cược vào 1 thứ gì đó mang nặng tính hên xui may rủi, không có kế hoạch rõ ràng, và bị chi phối thối thúc chủ yếu bởi cảm xúc.

Đối với những người chơi cờ bạc chuyên nghiệp, hầu hết họ đều ý thức rất rõ việc đa dạng hóa và quản lý rủi ro. Họ có kế hoạch rõ ràng.

Cờ bạc chuyên nghiệp cố gắng tìm kiếm lợi thế, thông qua những việc như: Nghiên cứu lịch sử của các cầu thủ hoặc là đội bóng… Dòng máu của một con ngựa, cũng như là hồ sơ quá khứ của con ngựa đó… Những tay chơi poker chuyên nghiệp có thể nhớ chính xác những gì đối thủ đã làm trong 20 ván qua, họ cũng nghiên cứu cách chơi, thói quen, tính cách của đối thủ, từ đó có được những thông tin bổ ích nhằm nâng cao lợi thế của chính mình.

Nói chung, cờ bạc chuyên nghiệp đòi hỏi rất nhiều thứ… Và những tay cờ bạc giỏi trên thị trường tài chính cũng vậy: Họ nghiên cứu rất nhiều, thống kê rất nhiều, thuộc lòng những con số, am hiểu sâu sắc về toán học, về xác suất, mô phỏng giả lập muốn nổ tung luôn cái máy tính… Chứ không đơn giản là chỉ cần ngồi nhòm nhòm ngó ngó các đồ thị biểu đồ phân tích kỹ thuật.

Kể cả những tay gà mờ nhất, chỉ cần khoảng 6 tháng rèn luyện nghiêm túc là đã thành thạo phân tích kỹ thuật rồi. nếu chỉ biết có mỗi một món phân tích kỹ thuật. Thế thì cho hỏi: Lợi thế của bạn là gì? Lợi thế của bạn ở đâu? Bạn chẳng có lợi thế gì ở đây cả. Thua là phải.

Có 1 câu nói như thế này trong giới bài bạc: Nếu sau 3 lượt chơi, mà bạn không biết được ai là người chơi yếu nhất trong bài – Thì bạn chính là người chơi yếu nhất đó.

Đầu tư so với Cờ bạc – Những điểm khác biệt chính

Cả đầu tư và cờ bạc, đều có 1 nguyên tắc quan trọng là đa dạng hóa – Nhằm giảm thiểu rủi ro và tối đa hóa lợi nhuận.

Tuy nhiên, khi nói riêng về cờ bạc, các trò chơi và luật chơi được thiết kế ra để mang lại lợi thế cho nhà cái nhiều hơn là cho người chơi. Hay nói cách khác, trong cờ bạc – Nhà cái luôn có lợi thế – Đó là 1 lợi thế đã được tính toán rất kỹ thông qua các mô hình toán học và xác suất. Cũng tức là càng về dài hạn, người tham gia cờ bạc càng bị thua lỗ. Phần thắng luôn nghiêng nặng hơn về phía nhà cái, trên con đường dài hạn.

***** Ngược lại, thị trường chứng khoán – cổ phiếu càng về dài hạn, càng có xu hướng tăng giá.

Điều đó không có nghĩa rằng: Cờ bạc không bao giờ thắng, người ta không bao giờ trúng số hay trúng đề… Cũng không có nghĩa là đầu tư chứng khoán là luôn luôn có lợi nhuận… Vấn đề là thời gian, càng về dài hạn, càng lâu dài… Nếu bạn vẫn tiếp tục tham gia: Tỷ lệ cược sẽ có lợi cho 1 nhà đầu tư chứng khoán – Và đồng thời bất lợi cho những tay chơi cờ bạc.

Cộng cụ phòng hờ quản trị rủi ro

+ Với 1 tay chơi cờ bạc, công cụ phòng hờ quản trị rủi ro gần như là chẳng có gì. Ngoài trừ tự nhắc nhở – tự kiểm soát hành vi của chính mình. Điều này là vô cùng khó ở phần lớn trường hợp. Thực tế là nhiều người đã phải bán nhà bán cửa, chỉ vì vài trận banh bóng, vài con đề…

+ Ngược lại, với 1 người đầu tư – thậm chí là đầu tư mạo hiểm rủi ro cao như đầu cơ. Họ luôn có được những công cụ hỗ trợ cần thiết 1 cách hoàn toàn tự động. Với đầu cơ thì lấy thí dụ như lệnh dừng lỗ hay cắt lỗ. Còn với người đầu tư thì có thể thí dụ như các hợp đồng phái sinh nhằm mang lại đặc tính bảo hiểm chẳng hạn.  

Yếu tố thời gian

+ Thêm 1 sự khác biệt nữa, chính là thời gian. Cờ bạc thường là các sự kiện mang tính ngắn hạn, thậm chí là vô cùng ngắn hạn. Với cờ bạc: Một khi trò chơi kết thúc, ván bài kết thúc, cuộc đua ngựa kết thúc… là bạn có kết quả ngay – Tức là thắng và thua coi như rõ ràng.

Tác giả tôi biết là có nhiều người đọc đến đây sẽ liên tưởng đến BO – Binary Options – Quyền chọn nhị phân. Tuy nhiên, với BO cũng có vài trường hợp ngoại lệ. BO cũng có thể được sử dụng với những mức thời hạn rất dài (có khi cả năm). Nói chung thì BO thường được mọi người dùng để giao dịch cực ngắn hạn – Nên xếp vào hạng cờ bạc cũng không phải là không có lý của nó.

Ngoài ra BO – Binary Options và hợp đồng quyền chọn Options là 2 thứ khác biệt nhau.

Trong thực tế, hợp đồng quyền chọn options làm được rất nhiều thứ – Kể cả sử dụng như BO cũng được. Cho nên, có thể nói rằng BO chỉ là 1 nhánh vô cùng nhỏ của hợp đồng quyền chọn Options mà thôi. BO không đủ tư cách để đại diện cho hợp đồng quyền chọn options.

BO chỉ là cái móng chân ở chân của con voi – Và hợp đồng quyền chọn Options chính là nguyên cả con voi đó.

+ Mặt khác, đầu tư chứng khoán – cổ phiếu có thể mang lại lợi thế về mặt thời gian. Về dài hạn, cái gì cũng tăng cả, và chứng khoán cổ phiếu cũng không ngoại lệ (lạm phát là 1 nhân tố). Thêm nữa, cổ phiếu có trả cổ tức. Càng giữ dài hạn, càng nhận được nhiều cổ tức hơn. Đó rõ ràng là 1 lợi thế về thời gian.

Nếu sở công ty phá sản thì đừng mua 1 cổ phiếu duy nhất, mua nhiều mã cổ phiếu lên, hoặc không thì mua các ETFs là được. Bộ quên rồi hả: Đa dạng hóa, làm ơn đi, đã đầu tư là phải đa dạng hóa.

Nguồn thông tin

Cả đầu tư và cờ bạc, đều cần thống kê, đều cần nhìn về quá khứ, đều cần nghiên cứu lịch sử ở quá khứ – Cũng như là nghiên cứu tình hình (và hành vi) ở thời điểm hiện tại… Nhằm mang lại lợi thế cho chính mình.

Tuy nhiên:

+ Các thông tin về cổ phiếu, về công ty, về nhà sáng lập, về người điều hành, về sản phẩm dịch vụ… Đều có sẵn 1 cách công khai – và đã được kiểm chứng (kiểm toán) tính minh bạch. Và có rất nhiều người khác, tổ chức khác… cùng nhau mà phân tích, xác thực lại thêm 1 lần nữa những nguồn thông tin đó. Chẳng qua là sau đó: Mỗi người có 1 cách diễn giải khác nhau mà thôi.

+ Các số liệu về giá cả thị trường của cổ phiếu, ngày chi trả cổ tức, số tiền từ cổ tức… Và rất nhiều thông tin về lịch sử quá khứ đều minh bạch, rõ ràng… Người đầu tư có thể tham khảo – hoặc thậm chí là lập trình mô phỏng giả lập lại cũng được.

+ Ngược lại, nếu bạn ngồi xuống và chơi bài xì dách, bạn không có thông tin gì về những gì vừa xảy ra cách đây 1 tiếng, 1 ngày, hay thậm chí là 1 tuần tại cái bàn chơi mà bạn vừa ngồi xuống. Nếu bạn cố gắng thì cũng nhận được 1 vài thông tin. Tuy nhiên các nguồn thông tin này không đáng tin, tính minh bạch không cao, khá ít ỏi, và rất khó lòng để định lượng hay phân tích phân tách gì được với chúng.

Nếu bạn muốn biết nhiều hơn về chứng khoán Mỹ, bạn nên xem qua 2 cuốn sách này:

Cách Tạo DÒNG TIỀN Bằng Hợp Đồng Quyền Chọn Options

Cách kiếm tiền thông mình và bền vững từ chỉ số chứng khoán Mỹ SPX – SPY

Hẹn gặp lại bạn trong các bài viết tiếp theo.